به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به نقل از ورابط عمومی شرکت راه‌آهن در جهان امروز، حمل‌ونقل ازجمله بخش‌های زیربنایی اقتصاد است كه فرآیند توسعه اقتصادی را تحت تأثیر قراردادِ و اساس مبادلات بازرگانی و كلید توسعه اقتصادی و اجتماعی است. 

متخصصان حمل‌ونقلی به راین باورند كه بین کار آیی در بخش حمل‌ونقل و کار آیی عمومی اقتصاد و رشد اقتصادی، رابطه‌ای مستقیم وجود دارد زیرا حمل‌ونقل واسطه میان فعالیت‌های كشاورزی، صنعتی، بازرگانی و خدماتی در سطح ملی و بین‌المللی است. 

عباس ثابتی راد یكی از كارشناسان حوزه شهری دریکی از مطالب خود این‌گونه نوشت كه در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یكم بیش از ۷۵ درصد از ساكنان این كره خاكی در شهرها زندگی می‌کنند گویی این شیوه زندگی برترین شیوه و استفاده از ابزار و امكانات موجود در شهرها بهترین راه برای زندگی است. این حقیقت انكار‌ناپذیر است.

وی در بخش دیگری از مطالب خود یادآوری می‌کند كه سازمان جهانی شهرداری‌های جهان در گزارش‌های متعدد خود هرساله آمار حیرت‌‌آوری از توسعه و گسترش جمعیت شهرنشین در جهان منتشر می‌كند.
این سازمان دریکی از این آمارهای منتشرشده با توجه به شاخص‌های مشترك میان شهرهای جهان به‌پیش بینی توسعه شهری و رشد این پدیده پرداخته است. درواقع این مركز بر اساس گسترش جمعیت و توسعه مساحت و همچنین با توجه به تولیدات ناخالص شهرها در گزارشی ۲۰۰ شهر جهان را كه تا سال ۲۰۲۰ سرعت بیشتری در توسعه و رشد خواهند داشت معرفی كرده است.

اما نكته قابل‌توجه در این مطلب حضور ۵ شهر از ایران در فهرست ۲۰ شهر سریع ارشد جهان است.

بطوریكه شهرهای كرج، اصفهان، شیراز، تبریز و مشهد كه در زمره کلان‌شهرهای كشورند در این گزارش به‌عنوان شهرهایی كه تا سال ۲۰۲۰ توسعه قابل‌توجه خواهند داشت قرار دارند.

حال با توجه به موارد فوق، چگونه می‌توان برای كشوری كه در زمره پرسرعت‌ترین‌ها برای رشد و توسعه و افزایش جمعیت قرار دارد، حمل‌ونقلی مناسب و ایمن داشت؟

جابجایی و حمل‌ونقل در شهرها، بخصوص شهرهای پرجمعیت، همواره به‌عنوان یكی از چالش‌های بزرگ مدیریت شهری مطرح است. در این میان نقش سیستمهای حمل‌ونقل همگانی و مهم‌تر از آن حمل‌ونقل ریلی درون و برون شهرها در افزایش رفاه شهروندان و توسعه جامعه شهری، نقشی اساسی و انكارناپذیر است. 

وجود سیستمهای حمل‌ونقل ریلی كارا و منظم در هر جامعه می‌توانند به ایجاد موقعیت‌ها و منافع اقتصادی و اجتماعی بیشتر كمك نموده و از این طریق بر كل اقتصاد جوامع اثرگذار باشند. در مقابل ناكارایی و كمبود چنین دستگاه‌هایی علاوه بر تحمیل هزینه‌های قابل‌توجه بر اقتصاد جامعه، باعث از دست رفتن موقعیت‌های ممتاز سودآوری و توسعه اقتصادی می‌شوند. 

كارشناسان ریلی بر این باورند كه در حال حاضر سهم حمل‌ونقل ریلی از كل سفرهای برون‌شهری، سهم مناسبی ندارد و تمام كشورهای جهان خسارت‌های هنگفتی را بابت مشكلات ناشی از ترافیك در شهرهای بزرگ تحمل می‌کنند. این خسارت‌ها شامل هدر رفتن میلیاردها لیتر سوخت باارزش، افزایش آلودگی هوا و محیط‌زیست، اتلاف وقت مردم، افزایش بیماری‌های تنفسی و قلبی، مشكلات ناشی از گرم شدن زمین، آسیب دیدن لایه ازون و ده‌ها مورد دیگر است.

حسین ایمانی جاجرمی جامعه‌شناس گفت: اگر قرار باشد نظام حمل‌ونقل موردنظر ما وسعت گسترده‌ای را تحت پوشش قرار دهد به‌طور مثال یك مجموعه شهری یا ابر شهر و اقمار آن، با توجه به صرفه‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی، اولویت اول با حمل‌ونقل ریلی است.

وی بابیان این مطلب كه تأمین وسایل حمل‌ونقل عمومی بخشی از حقوق اجتماعی شهروندان است، بیان كرد: حکومت‌ها در همین راستا به‌ویژه در سطح ملی باید نسبت به آن پاسخگو باشند و تأمین این حقوق می‌تواند باکیفیت‌های مختلفی صورت گیرد.

جاجرمی عنوان می‌کند كه نگاهی به تجربه سایر كشورها نشان می‌دهد، حمل‌ونقل ریلی از مدت‌ها قبل همیشه در خدمت انسان‌ها بوده و هست، حمل‌ونقلی كه ضمن باصرفه بودن كیفیت خوبی را می‌تواند به مسافران ارائه دهد.

وی اظهار كرد: بنابراین باید با توجه به ارزش‌ها، حقوق و امكانات، دست به اولویت‌بندی زد و با انتخاب حمل‌ونقل ریلی بتوان درون شهر و برون شهر را به همدیگر اتصال داده و ضمن صرفه‌جویی اقتصادی و زیست‌محیطی، ریسک‌های مرتبط با حمل‌ونقل ماشینی را كاهش داد.

این استاد دانشگاه افزود: نگاهی به تجربه كشورهای توسعه‌یافته و استفاده آن‌ها از ابزار کارآمد حمل‌ونقل ریلی نشان می‌دهد كه می‌توان با این ابزار مانع از تخریب بیشتر شهرها شد و با تخصیص فضایی اندك، کار آیی بسیاری را انتظار داشت.

رئیس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی خاطرنشان كرد: اگر حمل‌ونقل پایدار را به‌عنوان یك هدف قبول كنیم، به نظر می‌رسد حمل‌ونقل ریلی با این هدف سازگاری بیشتری دارد چراکه هدف از ایجاد سامانه حمل‌ونقل پایدار كسب اطمینان از در نظر گرفتن عوامل زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با فعالیت‌های حمل‌ونقل است و از این منظر نوع ریلی بر انواع دیگر برتری دارد.